
StudentePlein-taalhofsaak: US gee toe taalbeleid nie gevolg nie
- 19 Augustus 2022
Die Universiteit Stellenbosch (US) kon Maandag in die Hooggeregshof in Kaapstad feitlik geen substantiewe verweer bied ten opsigte van StudentePlein en die DA se aanklag dat die US oor die verloop van twee jaar op onwettige wyse met Afrikaans weggedoen het nie.* Daarby het die US ook toegegee dat hulle nie hul eie taalbeleid gevolg het toe daar met Afrikaans weggedoen is nie. Die US het egter ‘n reeks tegniese gronde geopper waarom die hof die aansoek van die hand moet wys. Uitspraak word voorbehou en later vanjaar verwag.
StudentePlein meen dat aangesien die US nie ‘n saak op meriete kon uitmaak nie, hulle die hof moes vra om die aansoek op tegniese gronde van die hand te wys. Die US beweer dat die aansoek moet misluk, onder andere, aangesien die gewraakte besluite reeds in die verlede geneem is en nie meer van toepassing is nie, en dat die hof ‘n bepaalde diskresie kan uitoefen om nie regshulp toe te staan in die omstandighede nie.
StudentePlein en die DA – die applikante in die saak – het egter daarop gewys dat die US oor verloop van twee jaar ‘n presedent geskep het om op onwettige wyse met Afrikaans weg te doen, en dat slegs die hof op hierdie stadium die presedent kan stopsit. Die hofaansoek is reeds in Oktober, 2021 geloods. Ons regspan het ook daarop gewys dat slegs ‘n geraamde 20% van die US se betoë in die hof die meriete van die saak aanspreek. Daarenteen fokus die oorgrote meerderheid van die US se argumente op tegniese redes waarom die hofaansoek moet misluk. Die US se verwaarlosing van Afrikaans blyk gemeensaak te wees.
StudentePlein meen dat indien die aansoek op tegniese gronde van die hand gewys sou word, dit nie sou wegneem van die onverskilligheid jeens Afrikaans wat die US voor die hof geopenbaar het nie. Trouens skets die US in hul hofstukke ‘n prentjie dat Afrikaans ‘n onbelangrike sy-kwessie is. Die Afrikaanse gemeenskap se geduld met die US se hantering van Afrikaans is uitgeput, en dit noop die omliggende Afrikaanse gemeenskap om alternatiewe Afrikaanse akademiese instellings op die been te bring.
Alhoewel die US duidelik ontevrede is met die kritiek teen hulle oor die afskaffing van Afrikaans, behoort die US eerder werklik bekommerd te wees die dag wat daar nie meer sodanige druk op die US uitgeoefen word nie. Dit sou daarop dui dat die Afrikaanse gemeenskap finaal by die US onttrek het, en inderdaad aanbeweeg het om hul kinders se toekoms in nuwe instellings te plaas.
StudentePlein beoog om ‘n relevante rol in die totstandkoming van nuwe Afrikaanse opvoedingsinstellings te speel. Terselfdertyd sal ons op elke aangewese manier druk op die US plaas om Afrikaanse aanbod opwaarts aan te pas, ter wille van die meer as 8,000 studente daar wat in Afrikaans wil studeer.
*Die kern van SP en die DA se saak is dat die US nie hul taalbeleid eerbiedig het toe besluite in 2020 en 2021 keer-op-keer geneem is om, ten spyte van fakulteite se taalimplementeringsplanne, nuwe leermateriaal slegs in Engels aan te bied nie. Sodanige besluite is oor verloop van vier semesters deur die Senaat geneem en na fakulteite afgewentel – in teenstryd met die US se taalbeleid wat vereis dat departementhoofde van fakulteite oor afwykings moet besluit na oorleg met studente. Dit blyk uit rekords wat die US voorsien het dat fakulteite grotendeels nooit, soos die US in die media beweer het, afwykings versoek het om met Afrikaans weg te doen nie. Trouens het sommige fakulteite aangedui dat die Senaat se afwykingsbesluite nie nodig was nie. In besonder het dosente in die Departement van Afrikaans en Nederlands die afwykings as onnodig, onverdedigbaar en oneties beskou.